Ooit doorbraken intellectuelen taboes en stelden ze lastige vragen. Vandaag grossieren ze nogal vaak in beweringen die als waar aanvoelen, maar niet door feiten en logica worden ondersteund. ‘Truthiness’ noemt Stephen Colbert dat. Het pakt goed op TV in middelmatige praatprogramma’s, en feiten zijn toch een blok aan het been van de intellectueel die gewoon wéét hoe de wereld in elkaar zit. Twee vliegen in één klap.
Dit opiniestuk gaat over deze truthiness: “Wat je weg wil, moet je crushen.”
Het klinkt goed, maar het werkt niet
We zagen het tijdens de pandemie: “crush the curve!” klonk het uit geleerde monden. Want wie wil dat virus nu laten circuleren? Alleen wappies en virus-lovers stellen daar kritische vragen over! Helaas, het virus ging niet weg. Niet in Australië, niet in China, niet bij ons. En ook niet in Zweden, waar staatsepidemioloog Anders Tegnell dat op voorhand al wist, alle overwerkte infectiologen, ivoren-toren modelleerders en omhooggevallen wetenschapsfilosofen ten spijt. Met zijn kritische zin en intellectuele moed heeft Tegnell zo onnoemelijk veel leed voorkomen.
In een recent opiniestuk van zo’n truthiness-intellectuelen luidt het vandaag: “crush Hamas!”. Alleen Hamas-lovers en antisemieten zijn daar tegen! Want, zo argumenteren ze, geen enkel land wil dit Hamas toch als buur? Dat laatste klopt: op 7 oktober was je liever niet in pakweg Kfar Aza. Maar helaas, na bijna 8 maanden vernietigingsoorlog, tienduizenden dode en gewonde kinderen en burgers, een georganiseerde hongersnood en ongeziene vernielingen: Hamas gaat niet weg. In januari schatten Amerikaanse inlichtingendiensten dat nog maar 20-30% van de Hamas-strijders waren gedood. Vandaag is Hamas nog steeds operationeel, en belangrijker: het is nog nooit zo populair geweest. Ook in de Westbank trouwens, ten koste van het seculiere Fatah. Dus zelfs al slaagt Israël erin om Hamas als organisatie uit te schakelen, hun ideologie lijkt alleen maar sterker te worden. Met elke bom die op radeloze burgers wordt gedropt, met elke plundering van een hulptransport, met elke genocidale uitspraak van een hooggeplaatste Israëlische leider, nemen anti-Israëlische sentimenten toe - in de Gazastrook en ver daarbuiten. De religieuze radicalisering, het toegenomen antisemitisme, en de toekomstige immigratiedruk bij ons, die krijgen we er gratis bij.
Dat crushen werkt dus voor geen meter, wel integendeel. Net zoals er tijdens de pandemie maar geen einde kwam aan dat ‘crushen van de curve’, schuift de voorgespiegelde ‘vernietiging’ van Hamas vandaag alsmaar verder op. Intussen al tot minstens eind 2024. In beide gevallen is de menselijke ‘nevenschade’ intussen niet te overzien.
De motivatie is eenzijdig en inconsequent
Behalve dat ‘Hamas crushen’ gewoonweg niet werkt, is de motivatie van de truthiness-intellectuelen ook eenzijdig en inconsequent. De Palestijnen vinden Israël namelijk ook niet zo’n fijne buur - niet zonder enige reden. Decennialange bezetting, Apartheid, kolonisatie, diefstal van belastinginkomsten, landroof en etnische zuivering, totale blokkade, maandenlange administratieve detenties zonder aanklacht of proces (zelfs van kinderen), verhongering, educide, en volgens vele experts ook genocide - een volk zou voor minder een beetje chagrijnig worden. De truthiness-intellectuelen erkennen wel (met meel in de mond) de “collectieve pesterijen en wraakacties op de Palestijnen, terwijl de Israëlische veiligheidsdiensten dat oogluikend toestaan.” Daar koppelen ze echter geen gevolgen aan. Ze vinden het niet netjes, en een beetje sneu voor de slachtoffers. Maar het verleent de Palestijnen blijkbaar geen recht op verzet, laat staan op het crushen van die kolonisten en van die veiligheidsdiensten, of op vergeldingsacties tegen de Israëlische bevolking.
Jommeke-moraal
Sommige intellectuelen (en bevriende politici) lijken te blijven steken in een soort binaire Jommeke-moraal: de Smurfen versus Gargamel, licht versus duisternis, “democratie” versus “terreur”. Mens versus onmens, zeg maar. Dat moraliseren en ontmenselijken leidt onvermijdelijk tot escalatie, het kortste pad naar genocide.
Zeker, ook de actievoerende studenten laten zich soms verleiden tot moraliserende uitschuivers. Wie vraagt zich nooit eens af voor hoeveel kinderlijkjes er nog plaats is op de morele balans, vooraleer ze doorslaat? Ook ik ben er niet immuun voor, hoe hard ik ook probeer. Maar hun vraag om respect voor internationaal recht, om een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren, en om een academische boycot tot het zover is, is tenminste doelmatig en komt uiteindelijk alle partijen ten goede. Het is een in Zuid-Afrika beproefde keuze voor de-escalatie en geweldloosheid, met in de verte misschien perspectief op een begin van een vredesproces die naam waardig.
